Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Βερολίνο από το 1973 μέχρι και σήμερα, αλλά ιδιαίτερα στις αρχές, διαπίστωνα ότι είχα ελλείψεις στο θεωρητικό χώρο σχετικά με την τέχνη. Και δεν εννοώ μόνο το χώρο της Ιστορίας της τέχνης, που λίγο ή πολύ κάπως γνώριζα, αλλά πιο πολύ το βάθος: δηλαδή τι είναι η τέχνη, τι κρύβεται πίσω από μία εικόνα, ποια είναι η μαγεία της τέχνης, που οι καλλιτέχνες θυσιάζουν τόσα πολλά για να την υπηρετήσουν, και αυτή δεν εξαντλείται, αλλά σαν τη θρησκεία παραμένει και δεν εξαφανίζεται από την κοινωνία; Ήταν σαν να ρωτούσα τι είναι η ζωή, πώς δημιουργήθηκε και γιατί υπάρχουμε. Έτσι σιγά σιγά, δειλά δειλά άρχισα να μελετώ σκέψεις και αναλύσεις φιλοσόφων που από την αρχαιότητα ασχολήθηκαν με αυτή την πλευρά της τέχνης και μάλιστα πολύ σοβαρά: από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, μέσω του Kant και του Hegel, για να φτάσω στους πιο σύγχρονους, δια μέσω των οποίων κατανοούσα και τους παλαιότερους.
Στην αρχή πίστευα ή νόμιζα ότι ένα έργο τέχνης που κατά πολλούς έχει μία ποιότητα, αργά ή γρήγορα θα επιβληθεί. Όμως διαπίστωσα ότι αυτό είχε ισχύ τον παλιό καιρό, σε κλειστές κοινωνίες, που σε μάκρος χρόνου είχαν δημιουργήσει σταθερούς κανόνες, τους οποίους τηρούσαν, και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ τους γίνονταν σε περιορισμένο χώρο και μακροχρόνια. Σήμερα που ο χρόνος και ο χώρος έχουν συρρικνωθεί λόγω της ταχείας μετάδοσης της πληροφορίας μέσω της τεχνολογίας, άνοιξαν διάπλατα οι πύλες όλων των ειδών σκέψης, φιλοσοφίας, θρησκείας, αισθητικής κτλ, και οι παλιοί κανόνες δεν έχουν πια ισχύ.
Σε αυτή την πολυφωνία που ξανοίγεται μπροστά μας, εγώ αισθάνομαι τη μεγάλη ανάγκη να ζητήσω την επιστημονική βοήθεια ειδικών, και να μην περιορίζομαι απλά και μόνο στο ένστικτό μου που έχει περιορισμένες δυνατότητες. Και αυτοί εν πρώτοις είναι οι σοβαροί φιλόσοφοι και συγγραφείς που ασχολήθηκαν εις βάθος με την αισθητική της τέχνης. Άρχισα να αμφισβητώ την αντικειμενικότητα της ποιότητας, τους κανόνες με τους οποίους τα DNA προσλαμβάνουν φυσιολογικά τη φύση. Αυτό που κάποτε συγκινούσε πολλούς, πχ. το ΩΡΑΙΟ, αντιστρέφεται, και στη θέση του μπαίνει το ΑΣΧΗΜΟ, το ΕΠΙΘΕΤΙΚΟ, το ΕΥΤΕΛΕΣ ΥΛΙΚΟ: τα ακριβά υλικά προσφέρονται για την πολεμική βιομηχανία. Οπότε, για αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα έπρεπε να ανατρέξω σε βοήθεια από τους σοφούς.
Αυτός που με τα γραφόμενά του με βοήθησε τα μέγιστα σε πολλές απορίες που είχα και έχω είναι ο Wolfgang Welsch που ζει στο Βερολίνο. Μελετώντας τα κείμενά του, για πρώτη φορά κατάλαβα τους όρους «αισθητική- αναισθητική», αυτούς που είναι εικονοκλάστες και γιατί. Μου άνοιξε το δρόμο να κατανοήσω τι είναι το «Erhabene», το Υψηλό, που ο Νους το συλλαμβάνει με έννοιες, όμως η φαντασία αδυνατεί να το κατανοήσει και να το μετατρέψει σε εικόνα, σε ορατές φόρμες, είτε λόγω του μεγέθους είτε λόγω της πνευματικότητας που δεν αποκωδικοποιείται, και που ο Kant δεν ήθελε να αγγίξει για πολλούς λόγους.
Κατάλαβα τη σημασία του Μεταμοντέρνου, που πολλοί θεωρητικοί ή δεν είχαν καταλάβει περί τίνος επρόκειτο για να το κάνουν κατανοητό και σε εμάς, ή αντιδρούσαν σκόπιμα. Για τον Welsch ήταν ξεκάθαρο και το εξηγούσε με σαφήνεια.
[…ότι το Μεταμοντέρνο δεν φέρνει κάτι καινούργιο, παρά μόνο την πολυμορφία. Και αυτή η πολυμορφία εμπεριέχει τις προηγούμενες μορφές, από την αρχαιότητα, τον Μεσαίωνα και την Σύγχρονη εποχή. Το νέο είναι ότι για πρώτη φορά γίνεται κυρίαρχη και νόμιμη, και αυτό είναι που διαφοροποιεί τη Μεταμοντέρνα από τη Μοντέρνα του 20ου αιώνα.]
Ο Lyotard αυτή τη σχέση της Μεταμοντέρνας προς τη Μοντέρνα την περιέγραφε ως εξής: «Η Μεταμοντέρνα ούτε ήταν υπέρ ούτε κατά της Μοντέρνας. Υπήρχε πάντα, μόνο που κρυβόταν».
Αυτή είναι η εικόνα που θα πρέπει να γνωρίζουμε. Αυτό που ήταν μόνο συνδετικός κρίκος, τώρα κατέκτησε όλο το έδαφος. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει το γεγονός ότι ο Lyotard, ως πρότυπο μεταμοντέρνας σκέψης εν πρώτοις δεν αναγνωρίζει τον Wittgenstein με τα παιχνίδια της γλώσσας, αλλά τον Kant με τις διαφοροποιήσεις του σχετικά με τις φόρμες του νου, όπως και τον Αριστοτέλη που συλλαμβάνει τη Φρόνηση και την πολυμορφία της ύπαρξης.
Και επειδή αυτά τα δύσκολα αλλά ενδιαφέροντα νοήματα των σοφών α. δεν εμπεδώνονται με μια ρηχή ανάγνωση και β. αυτά που μελέτησα εγώ θα ήταν ωφέλιμο να γίνουν γνωστά και σε νεότερους Έλληνες, αποφάσισα να τα μεταφράσω και να τα επιμεληθώ στα ελληνικά.
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν κατάφερα να τα δημοσιεύσω, καθότι, ως γνωστόν, η διαδικασία των δικαιωμάτων είναι περίπλοκη και δαπανηρή. Όμως ελπίζω κάποτε αυτή η επιθυμία να πραγματωθεί.
