Τόπος: Αμβούργο

Χώρα: Γερμανία

Χώρος: Γκαλερί HANS BARLACH

Έτος: 1982

Διάρκεια: 12.1982 – 19.3.1983

Ulrich Gertz: «Chatziioannidis Fotis»

Iούνιος 1974, στην σχολή καλών τεχνών του Βερολίνου. Ο Bernhard Heiliger με πηγαίνει στο εργαστήριο των σπουδαστών του στην σχολή. Μου είχε ήδη μιλήσει για το ιδιαίτερο γλυπτικό ταλέντο ενός σπουδαστού του. Τώρα ήθελε να μου δείξει τα γλυπτά του.

Ο Φώτης, ένας  Ελληνας, πριν από τρία χρόνια, έφυγε από την Ελλάδα της δικτατορίας των συνταγματαρχών, της έλλειψης  πληροφοριών και ήρθε στο Βερολίνο. Εδώ έψαχνε την δικιά του,την δικιά μας εποχή. Εδώ σε ένα χωνευτήρι της Ιστορίας, της Ιδεολογίας, της κριτικής πραγματικότητας  και μιας πνευματικής κατάστασης που αρχίζει να ξεκαθαρίζει, βρήκε να εκπληρώνονται μερικές εν δυνάμει ελπίδες για μελλοντικά οράματα. Έψαχνε την αφυπνισμένη κριτική κίνηση με την εξυπνάδα, όπως καταγράφεται στις μηχανές και τα παράγωγα της. Έψαχνε τον διάλογο με την επιστήμη της φυσικής κατάστασης, τους προβληματισμούς και τις γνώσεις, που μπορούσαν να προσφέρουν από τον μακρόκοσμο και τον μικρόκοσμο, από τον οργανικό και ανόργανο κόσμο. Έψαχνε για την δυναμική τους, που ασκούσε επιρροή στην ανθρώπινη ψυχή.

Ο Φώτης ήρθε από την χώρα των μυστηρίων και των μύθων. Ανήκει σε έναν Λαό, που η ύψιστη τελειότητα και καθαρή φόρμα άνθιζε πρίν από πολλούς αιώνες. Η πνευματική κατάσταση από την εποχή του Σοφοκλή, του Φειδία, του Πλάτωνα και του Περικλή έχει αλλάξει. Αυτό το παραδοσιακό έχει μετακυλήσει σε ένα νέο, στην δικιά μας τώρα κοσμοθεωρία και εμπειρία, που άλλαξε την ανθρώπινη εικόνα.

Τώρα, τόσους αιώνες μετά, η τέχνη έχει αλλάξει. Απομίμηση είναι μια έννοια αρνητική και η επανάληψη, αποδοκιμαστική. Μόνο κάτι που δεν έχει ξαναγίνει προηγούμενα, εμφανίζεται να μπορεί να αναγνωρισθεί σαν τέχνη. Η κατάσταση έχει αλλάξει τόσο πολύ, που κάποιος διερωτάται, εάν τα ονόματα και οι έννοιες της εποχής εκείνης έχουν ακόμη ισχύ. Ο καλλιτέχνης έγινε ένας εφευρέτης νέων πραγμάτων. Όποιος επικρατήσει με κάτι καινούργιο, αυτό μετράει. Αυτό είναι πλέον αναγκαίο και αναμφισβήτητο. Όποιος έχει τύχη και τα καταφέρει, έκανε το θαύμα του. Παλαιά έπρεπε κάποιος απλά να διαβεβαιώσει, αυτό που πάντα είχε και γνώριζε.

Ο Φώτης με τις σκέψεις του, την δημιουργική φαντασία και με τα επεξεργασμένα γλυπτά και σχέδια του, μέσω αυτών, ξεχωρίζει μέσα στην καλλιτεχνική κατάσταση της εποχής μας, πολύ ξεκάθαρα από τους επιφανειακά ασχολούμενους με την αισθητική και επίκαιρους  διαμορφωτές, των οποίων το έργο δεν μπορεί να υπερβεί την χρηματηστηριακή αξία του. Το ασυνήθιστα, «νέο»της πλαστικής του, συνίσταται  στην μεταφορά της ατομικής του διανοητικής και συγχρόνως συναισθηματικής εμπειρίας της εποχής μας, σε ένα φορμαλιστικό λεξιλόγιο πλαστικών μορφών που εξελίχθηκαν από αυτόν, αλλά ακόμη δεν μας είναι οικείο.

Όταν επισκέφθηκα τον Φώτη στο ατελιέ του, δούλευε  ένα μεγάλο γλυπτό την «Ένταση», που το μοντέλο του, ένα μικρό καλοδουλεμένο έργο σε όλες του τις λεπτομέρειες, βρισκόταν στο ράφι μαζί με άλλα γύψινα μοντέλα.

Δεν ήταν κάποια μηχανική μεγέθυνση, αλλά διαδικασία ενός καινούργιου έργου που στην εξέλιξη χρειαζόταν νέες λύσεις και φόρμες, για να ανταποκριθεί στις νέες διαστάσεις. Η βασική σύλληψη κρατήθηκε. Εκείνο που μελετούσε ήταν ο χώρος μεταξύ της όρθιας φιγούρας και του κύβου, επάνω  στον οποίο ήταν ξαπλωμένη μια ανδρική φιγούρα.

Σαν ρυθμός κίνησης ορθώνεται ένας γυναικείος κορμός  στην στενή πλευρά του κύβου και ενώ ο κορμός είναι ελεύθερος, έρχεται σε σύνδεση με τον κύβο μέσω ενός βραχίονα που μοιάζει με τόξο –ένα μετασχηματιζόμενο αρχιτεκτονικό στοιχείο. Αυτός ο βραχίονας του γυναικείου κορμού συναντάται και διαπερνά τον βραχίονα του ανδρικού κορμού που βρίσκεται πλαγιασμένος στον κύβο και είναι προέκτασή του. Αυτοί οι δύο βραχίονες συνδέονται σαν τους κρίκους της αλυσίδας.

Στα γλυπτά του Φώτη  συνυπάρχουν το ήρεμο με την κίνηση, το στατικό με το δυναμικό, το αναγνώσιμο με το ακαθόριστο σε μια αδιάκοπη επικοινωνία και διάλογο μεταξύ τους και ενώνονται σε μια νέα, εσωτερικά δεμένη νομοτελή μορφή. Στα γλυπτά του Φώτη δεν βρίσκουμε μόνο την καρποφόρο ένταση που παράγεται από τα στοιχεία αποδόμησης του μηχανικού κόσμου  και των ατόμων μεταξύ τους, αλλά συγχρόνως δημιουργείται  καινούργια ζωή με μοναδικές  μορφές, που στην ενδιάμεση μεταβατική περιοχή αναζητούν την συμβίωση. Ο Φώτης έτσι βρίσκεται στο ψάξιμο μιας νέας ανθρωπομορφικής εικόνας. Η Φύση, ο Άνθρωπος και ο Τεχνολογικός Πολιτισμός που αναπτύχθηκε, θα πρέπει σε αυτήν την εικόνα της πλαστικής, στην λεπτομέρεια της και στο σύνολο της να γίνει αναγνώσιμη και αναγνωρίσιμη.

Γνωρίζει την δυσκολία της υπέρβασης των αντιθέσεων, όμως δεν θέλει να καταπονείται με την ατέλειωτη αναποτελεσματική ανάλυση, αλλά ενδιαφέρεται για την προετοιμασία της σύνθεσης. Ο κορμός είναι το σημείο εξόδου και δημιουργίας της μορφής του. Ο  κορμός είναι ο  πυρήνας, όπου εκφράζεται μια ολοκληρωμένη οντότητα ατόμου, στην φυσική της υπόσταση. Ο κορμός είναι σχεδόν τόσο ακίνητος όσο και ο κορμός ενός δέντρου, όμως παίρνει μέρος σε όλες τις κινήσεις των μελών του. Δεν είναι  κομμάτι  ενός συνόλου που μας είναι γνωστό από παλαιά. Είναι, όπως το εκφράζει και ο Rodin μια καλλιτεχνική πρόκληση πλαστικά και διανοητικά. Ο Rodin παραμένει  στην ανθρώπινη φιγούρα, ο Φώτης  συνδέει  τους ανθρώπους με στοιχεία από την μηχανικό κόσμο που ωφελούν  τις φυσικές δυνάμεις. Στην συμβίωση που επιδιώκει, πολλές φορές επιτυγχάνεται, τον κόσμο των μηχανών να του δίνει ανθρωπόμορφη εμφάνιση, και αντίθετα στο ανθρώπινο να  προσθέτει στοιχεία από τις μηχανές.

Ο Προμηθέας για τον Φώτη, είναι ένα σύμβολο ,που ανακάλυψε τον κόσμο των μηχανών για το καλό της ανθρωπότητας, όμως  ο ίδιος τιμωρήθηκε  για την απερισκεψία του, την ανικανότητά του να προβλέψει που θα οδηγείτο η ανθρωπότητα.

Το ατελές του ανθρώπου, ο Κορμός. Τα πολυειδή  λειτουργικά  εξαρτήματα πουαποσυνδέθηκαν. Οι αδιαφανείς επιδράσεις. Όλο αυτό το ατελές προκαλεί τον παρατηρητή διαφορετικά από το τέλειο κατασκεύασμα. Η παρατήρηση γίνεται πιο έντονη, η δύναμη  της φαντασίας πιο ευαίσθητη  σε αναμονές, διότι οι δυνατότητες αναπλήρωσης μέσω του πνεύματος και των αισθήσεων αυτών που λείπουν, έχουν απλώς επισημανθεί. Ετσι ο κορμός στα έργα αυτού του καλλιτέχνη γίνεται μια συμπυκνωμένη οθόνη  από Φύση, Άνθρωπο και Μηχανή. Ο Φώτης εκφράζει μέσω σκίτσων,  τα αποκυήματα της φαντασίας του που βρίσκονται μεταξύ γνώσης καιπροαίσθησης.

Ο Φώτης είναι εντελώς σημερινός και κανένας μυστικιστής. Χωρίς αυταπάτες, συνεχώς ψάχνοντας μορφώνει το πλαστικό του έργο, χωρίς  η αυθεντικότητά του να συγχέεται με οτιδήποτε άλλο: την πηγή του έπρεπε να την ψάχνουμε στην Ελλάδα, η υλοποίηση όμως έλαβε χώρα στην σημερινή πραγματικότητα του Βερολίνου. Τα έργα αυτά μπορούν να είναι ωραία, παρά το γεγονός  ότι το αρχικό σημαινόμενο είναι αγχώδες. Το έργο δημιουργεί ανησυχία  και συγχρόνως  ηρεμία. Είναι έργα που πηγάζουν από το βάθος του σημερινού πνεύματος.

Στην γλώσσα της Τέχνης, συμβαίνει η μετάφραση της πραγματικότητας με εικόνες, να μη είναιμόνο απεικονίσεις, αλλά πολύ περισσότερο  σύνθεση από φαντασία, λογική και συναίσθημα: έτσι μόνο μπορεί να πλησιάσει την βαθειά σημασία της πραγματικότητας.

Μέσο: DIE WELT

Συγγραφέας: Hans Theodor Flemming     

Ημερομηνία: 4 Ιανουαρίου 1983

Ψάχνοντας για Γλύπτες - Ο εγγονός του Ernst Barlach άνοιξε στην Loogeplatz μια Γκαλερί.

Η νέα Γκαλερί Hans Barlach, που άνοιξε σε ασυνήθιστα ωραίους χώρους μια ανακαινισθείσα  βίλλα  στην Loogeplatz, έχει δύο σκοπούς: πρώτον να φροντίζει την κληρονομιά των έργων του  Barlach  (1870-1938), όσο του επιτρέπεται ακόμη να έχει πρόσβαση στην κληρονομιά, και δεύτερον αποσκοπεί να προωθήσει νέους γλύπτες μέσω εκθέσεων, παρουσιάζοντας τα έργα τους σχέδια, καταλόγους και μεσολαβώντας για παραγγελίες  μεγάλων γλυπτών στους δημόσιους χώρους. Σαν αρχή επέλεξε να δείξει τον 42χρονο Έλληνα γλύπτη  Φώτη Χατζηιωαννίδη, που ζει στο Βερολίνο.

Ο 27χρονος Hans Barlach που ζει στο Αμβούργο, από το 1976 διευθύνει την κληρονομιά του παππού του, που ένα μεγάλο μέρος βρίσκεται στο Gästrow περιοχή Mecklenburg. Μετά από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις με τους υπεύθυνους της DDR , επετεύχθη  τα έργα που διατηρούντο και εφυλάσοντο στην ακαδημία του ανατολικού Βερολίνου  να επιτραπεί στα γύψινα μοντέλα να χυτευθούν στο χυτήριο του H.Noack στο Δυτικό Βερολίνο. Πολλά από αυτά τα έργα εκτίθενται στους χώρους της γκαλερί.

Τα έργα του Έλληνα Φώτη  που αριθμούν 40 χάλκινα γλυπτά  που χυτεύθηκαν στο Χυτήριο του Noack στο Βερολίνο και πολλά σχέδια, εκτίθενται για πρώτη φορά στο Αμβούργο, που σημαίνει ανακάλυψη. Σπάνια βλέπει κανείς γλυπτά τόσο ευρηματικά με θαυμάσιες  φόρμες, όπου αισθησιακά στοιχεία και αφαιρέσεις ισορροπούν σε τέλειο βαθμό.

Σε μια σύνθεση από Φαντασία, Λογική και Ευαισθησία ο Φώτης εκφράζει μια ζωντανή πραγματικότητα της Δημιουργίας  που δεν κατανοείται μόνο επιδερμικά. Το έργο του Φώτη παρουσιάζεται σε έναν εξαιρετικό κατάλογο με κείμενα του Ulrich Gertz.

Hans Theodor Flemming  

Μέσο: HAMBURGER ABENDBLATT

Συγγραφέας: Evelyn Preuss     

Ημερομηνία: 27 Δεκεμβρίου 1982

Ο Hans Barlach ανοίγει μια γκαλερί για τη σύγχρονη γλυπτική