The reflections of the ice dancer
Μια χορεύτρια πάγου, που σταμάτησε σε μια στιγμή της ιλιγγιώδους κίνησης της πιρουέτας – Biellmann, τεμνόμενη από τρείς γυάλινες κυκλικές πλάκες, μισή παραστατική, μισή αφηρημένη και με ρωγμές.
Μια τέτοιας μορφής φιγούρα του γλύπτη Φώτη παρουσιάζει η γκαλερί του H.Νοack, ένα έργο που είναι απαλλαγμένο από κάθε μυστήριο, είναι πέρα του ρεαλιστικού, και ελκύει τον παρατηρητή να το ιδεί.
Η πιρουέτα –Biellmann είναι η πιο αναγνωρισμένη φιγούρα στον χώρο του καλλιτεχνικού πατινάζ. Η χορεύτρια στρέφεται γύρω από τον άξονα του σταθερού ποδιού της, ενώ το σώμα της συγχρόνως γέρνει σχηματίζοντας ορθή γωνία, τεντώνοντας το άλλο πόδι στην προέκταση του κορμιού. Κατά την στιγμή που η κίνηση επιταχύνεται, ένα χέρι επεκτεινόμενο πλευρικά προς τα πίσω, γαντζώνεται στο κάτω μέρος του παγοπέδιλου.
Τελικά το σώμα ανορθώνεται και το άλλο χέρι οδηγείται κι αυτό δίπλα και κάτω από το άλλο χέρι. Έτσι πόδι και χέρια σχηματίζουν ένα τόξο πάνω από το κεφάλι, που δίνει την εντύπωση, ότι έχει ισοπεδωθεί. Κατά την διάρκεια αυτής της αργής εξέλιξης, κρατιέται σταθερά μια απίστευτα γρήγορη κίνηση.
Η φιγούρα χρειάζεται μια μακρόπνοη εξάσκηση, όχι μόνο αναφορικά με την κίνηση και την ελαστικότητα των μυών, αλλά και την ανθεκτικότητα που απαιτείται από τους αθλητές στον ίλιγγο, δεδομένου ότι ο εγκέφαλος χρειάζεται ειδική προσαρμογή. Για όλα αυτά μας προσκαλεί και μας προκαλεί το έργο του Φώτη.
Ένα επιφανειακό πλησίασμα για το κίνητρο, οδηγεί κάποιον σε ένα βαθύτερο επίπεδο σημασίας και σε μια ανάλυση για την απόφαση μιας τέτοιας εικαστικής παρέμβασης: καθότι η αμφισημία μεταξύ της βάναυσης παραμόρφωσης του σώματος και της ομορφιάς, καθοδόν προς την μορφοποίηση της φιγούρας, αναστέλλεται, με το γλυπτικό αποτέλεσμα.
Για να αναδειχθεί κάποιος στην αθλητική αρένα, θα πρέπει το σώμα για πολύ καιρό να υποταχθεί στην αυστηρή αναγκαιότητα της άσκησης, ώστε να είναι προετοιμασμένο για ακραίες επιβαρύνσεις. Η ομορφιά του γλυπτού που εντυπωσιάζει άμεσα, κρατάει με συνέπεια τις αντιτιθέμενες γραφές μεταξύ δυσαναλογιών από χέρια και πόδια, το αφηρημένο και σχεδόν εξαφανισμένο κεφάλι και τις ρωγμές που υπάρχουν στην επιφάνεια του χαλκού και ιδιαίτερα στις αρθρώσεις. Αν και απέχει αυτή η χορεύτρια πολύ από μια ρεαλιστική παράσταση, παρά ταύτα καλεί τον παρατηρητή να την ιδεί και να την βιώσει υποκειμενικά: καθότι ο κορμός εμφανίζεται να είναι μικρότερος σχετικά με τα χέρια και τα πόδια, που αναγκαστικά σε αυτό το άθλημα υπερτερούν μυϊκά και τυλίγονται γύρω από το σώμα ώστε να το παραμορφώνουν.
Άξιο προσοχής είναι επίσης οι τρεις γυάλινες κυκλικές επιφάνειες που τέμνουν το γλυπτό. Σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, μια τέτοια παρεμβολή εμπλουτίζει για διάφορους λόγους την πλαστικότητα του γλυπτού και την διευρύνει σε μια ακόμη διάσταση, αυτήν της ροής του χρόνου. Έτσι προστίθεται στο σύνολο του γλυπτού η τέταρτη διάσταση. Οι γυάλινες αυτές πλάκες δεν είναι μόνο διαφανείς ώστε να επιτρέπουν ανενόχλητα να εμφανίζεται το γλυπτό, αλλά συγχρόνως και το σπουδαιότερο είναι ότι μεταμορφώνονται σε οθόνες που αντανακλούν εικόνες και εντυπώσεις από το άμεσο περιβάλλον, είτε είναι χρώματα από το ηλιοβασίλεμα, σύγνεφα που τρέχουν στον ουρανό ή φυλλώματα από δέντρα κ.ά. Όλα αυτά προστίθενται σαν δυναμικά στοιχεία στον στατικό χαλκό.
Έτσι κάπως υπερβάλλοντας, όπως συμβαίνει με το γνωστό λεγόμενο για το ποτάμι, με την διεύρυνση του εικαστικού μέσα στον χρόνο, δεν θα μπορεί κανείς να ιδεί το ίδιο γλυπτό δύο φορές. Το έργο του Φώτη με συνέπεια απαιτεί και προτρέπει τον παρατηρητή να συγκεντρώνεται στην δικιά του παρατήρηση των πραγμάτων και του φωτός που τον περιβάλλουν και να μη καταπιέζει την υποκειμενικότητά του, εξ αιτίας αυτού που βιώνει από το έργο. Αντί να υπόκειται στην αυτοαντανάκλασή του να ακολουθεί τις αντανακλάσεις του φωτός για μια νέα ανακάλυψη του κόσμου. Σε μια εποχή που καλλιεργεί τον εγωϊσμό και την αυτό-αναφορά, αυτό μπορεί να είναι η μέγιστη πρόκληση. Έτσι το έργο, η χορεύτρια πάγου του Φώτη, προσφέρει ένα γνήσιο έργο τέχνης της αισθητικής, όχι ίσως ανόμοιο του καλλιτεχνικού κομματιού της πιρουέτας –Billmann.
Viktor Gallandi